ΛΕΚΤΙΚΗ ΑΥΤΟΑΜΥΝΑ

του Νίκου Δαραδήμου (1st dan Black Belt)



 

     Στις πιο πολλές περιπτώσεις, της συμπλοκής προηγείται ο λεκτικός διαπληκτισμός ο οποίος και κλιμακώνει την ένταση από τη φάση του ερεθίσματος -γεγονότος (π.χ. κατάληψη θέσης parking) στη φάση της έκρηξης.
     Ο λόγος γίνεται για επιθέσεις έμμεσες ή κλιμακούμενες και όχι για τις άμεσες ή ξαφνικές στις οποίες ο επιτιθέμενος μας αιφνιδιάζει.
     Για τον απλό καθημερινό άνθρωπο, η πρώτη κατηγορία των επιθέσεων είναι η πιο συνηθισμένη και μπορεί να μας συμβεί οπουδήποτε, από το οικογενειακό μας περιβάλλον μέχρι και τον άγνωστο που μας στραβοκοίταξε στο μπαρ.
     Η λεκτική αυτοάμυνα συνίσταται στη χρήση του τρίπτυχου: γλώσσα σώματος, τόνος φωνής και λέξεις με τέτοιον τρόπο ώστε είτε να αποφύγουμε τον επιτιθέμενο είτε να αποκλιμακώσουμε την ένταση.
     Η βάση της λεκτικής αυτοάμυνας είναι το δελφικό "ΓΝΩΘΙ ΣΕΑΥΤΟΝ". Εφόσον έχουμε γνώση του εαυτού μας και ΘΕΤΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ για αυτόν, είναι εύκολο να εφαρμόσουμε κάποιες απλές τεχνικές λεκτικής αυτοάμυνας. Ο σοφός λαός λέει: "Η γλώσσα κόκκαλα δεν έχει, αλλά κόκκαλα τσακίζει". Αυτό είναι μερικώς ορθό και ισχύει σε περιπτώσεις που ο κάτοχος της γλώσσας έχει πάνω μας κάποια επιρροή π.χ. είναι οι γονείς μας, ο/η σύζυγός μας, ακόμα και τα παιδιά μας, ακόμα και συνάδελφοι από το χώρο εργασίας ή οι γείτονες ή ακόμα και ένας άγνωστος που κλείσαμε κατά λάθος στο δρόμο με το αυτοκίνητό μας.
     Ουδέποτε τα λόγια και οι χειρονομίες έβλαψαν κανένα. Σε κάθε περίπτωση τη ζημιά την κάνουμε ΕΜΕΙΣ που ΑΝΤΙΔΡΟΥΜΕ στα λόγια και τις χειρονομίες! Το αν μια λεκτική επίθεση θα σταματήσει, θα συνεχιστεί ή θα κλιμακωθεί εξαρτάται από μας. Εμείς είμαστε υπεύθυνοι για την εξέλιξη της κατάστασης. Ένα βίντεο μιας πολύ ωφέλιμης διάλεξης σχετικά με την αποκλιμάκωση, μπορείτε να δείτε εδω: https://www.youtube.com/watch?v=hrqfxEkE1n0
     Η λεκτική αυτοάμυνα έχει άπειρες εφαρμογές στην καθημερινότητα. Ωστόσο εμείς θα εστιάσουμε στη χρήση της ως ΜΕΣΟ ΑΠΟΤΡΟΠΗΣ της συμπλοκής με έναν εκνευρισμένο συνάνθρωπό μας.
Πριν περάσουμε στις τεχνικές, κρίνεται αναγκαίο να ορίσουμε για ποιούς λόγους μπορεί κάποιος να θυμώσει μαζί μας. Οι άνθρωποι θυμώνουν για δυο λόγους: για ΣΕΒΑΣΜΟ και για ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ.
Προφανώς, δεν αναφερόμαστε σε "αρπακτικά" οι οποίοι χωρίς να είναι θυμωμένοι μαζί μας, μας επιτίθενται είτε για να μας αποσπάσουν κάποιο αντικείμενο (χρήματα, ρούχα κλπ), είτε αγαπούν πολύ και αποζητούν την απόλαυση της πρόκλησης της βίας προς έναν άλλο άνθρωπο (ήδη μπορείτε να δείτε πολλά βίντεο στο youtube στα οποία ομάδες νεαρών στο δρόμο, ξυλοφορτώνουν κόσμο απλά γιατί.... τους αρέσει και γιατί θέλουν να επιδειχθούν).
     Εφόσον κατανοήσουμε για ποιό λόγο έχει θυμώσει ο επιτιθέμενος μαζί μας, έχουμε ένα πλαίσιο στο οποίο πρέπει να κινηθούμε λεκτικά, φωνητικά και "μη-λεκτικά" (body languge).
     Ο στόχος της λεκτικής αυτοάμυνας, όπως και της αυτοάμυνας δρόμου είναι να τερματιστεί ο διαπληκτισμός όσο το δυνατό πιο γρήγορα.
Στο παράδειγμα με τον άγνωστο εκνευρισμένο συνάνθρωπό μας, οι λέξεις μας πρέπει να είναι κοφτές (π.χ. κάνε πίσω, μη με πλησιάζεις, φύγε τώρα κλπ) τις οποίες επαναλαμβάνουμε συνέχεια χωρίς να δίνουμε σημασία στις βρισιές του επιτιθέμενου, ο τόνος της φωνής μας σταθερός, έντονος και με αυτοπεποίθηση.
     Εφόσον γνωρίζουμε ότι εμείς είμαστε υπεύθυνοι για το ερέθισμα, παραδεχόμαστε το σφάλμα μας ΧΩΡΙΣ ΟΜΩΣ ΝΑ ΔΕΙΞΟΥΜΕ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ή οποιαδήποτε έκφραση (λεκτική-μη λεκτική) η οποία να δείχνει ότι είμαστε ΘΥΜΑΤΑ! Αναγνωρίζουμε το λάθος μας μεν, ΑΛΛΑ ΔΕ ΖΗΤΑΜΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΠΙΤΙΘΕΜΕΝΟ ΝΑ ΜΑΣ ΛΥΠΗΘΕΙ ΓΙ ΑΥΤΟ! Το ίδιο μήνυμα πρέπει να δείχνει και η στάση του σώματός μας.
     Πρόκειται για τη στάση της Αυτοάμυνας (Natural Stance, De-escalation stance etc) στην οποία είμαστε με τα χέρια προτεταμένα προς τον επιτιθέμενο, με ανοικτές παλάμες και γωνία σώματος περίπου 45 μοίρες. Κοιτάζουμε τον επιτιθέμενο στο ύψος του στέρνου και σε κάθε περίπτωση τηρούμε ασφαλή απόσταση (περίπου 1,5 - 2 μέτρα).
     Όσο ο επιτιθέμενος είναι εκνευρισμένος, η λογική του δε δουλεύει. Έχει θυμώσει μαζί μας επειδή με κάτι που κάναμε ή είπαμε, εκείνος θεώρησε ή ότι δε τον σεβόμαστε (π.χ. του πήραμε τη θέση στο λεωφορείο αν και μικρότεροι σε ηλικία ή τον κλείσαμε στο δρόμο με το αυτοκίνητο) ή ότι τον αδικήσαμε (π.χ. του πήραμε τη θέση στην ουρά για το γκισέ της τράπεζας). Δεν έχει κάτι προσωπικό μαζί μας (εφόσον μιλάμε για έναν άγνωστο περαστικό ή οδηγό) διότι απλούστατα ΔΕ ΜΑΣ ΞΕΡΕΙ.
Όταν και εφόσον ηρεμήσει (εκτόνωση της έντασης), μπορούμε να του εξηγήσουμε με τον κατάλληλο κατά περίπτωση τρόπο ότι πρόθεσή μας δεν ήταν ούτε να τον αδικήσουμε ούτε να επιδείξουμε ασέβεια στο άτομό του διότι πολύ απλά ΔΕΝ ΤΟΝ ΞΕΡΟΥΜΕ. Εφόσον το σφάλμα είναι δικό μας, κατά περίπτωση μπορούμε να προσφερθούμε να τον "αποζημιώσουμε" (π.χ. αν είμαστε στο μπαρ να τον κεράσουμε ένα ποτό κλπ). Εφόσον το σφάλμα είναι δικό του, του το εξηγούμε αποφεύγοντας όσο μπορούμε να αναφερόμαστε στο 2ο ενικό (έκανες, έκλεισες κλπ), να ακουγόμαστε ως κατήγοροι ή συμβουλάτορες ("μην το ξανακάνεις κλπ") μιας και τέτοιες τακτικές απευθύνονται ΟΧΙ ΣΕ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΜΑΣ ΕΚΑΝΕ, ΑΛΛΑ ΣΕ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ με μεγάλη πιθανότητα να πυροδοτηθεί εκ νέου ένταση.
      Σε κάθε περίπτωση έχουμε τα χέρια μπροστά μας μέχρις ότου απομακρυνθούμε ΜΕ ΑΣΦΑΛΕΙΑ από το σημείο της λεκτικής "συμπλοκής".